Rząd Polski na uchodźctwie. Krótka historia

W pewnym momencie swojej historii rząd Polski działał na uchodźstwie. Taka sytuacja utrzymywała się od 1939 do 1945 roku. Jaka jest geneza oraz przyczyna upadku tego rodzaju władzy?

Rząd polski na uchodźstwie (RPU) był oficjalnym przedstawicielstwem Rzeczypospolitej Polskiej działającym poza granicami kraju w czasie II wojny światowej oraz w okresie powojennym. Powstał w wyniku konieczności kontynuowania działalności państwowej po klęsce Polski w kampanii wrześniowej w 1939 roku. Formalnie funkcjonował do 22 grudnia 1990 roku, kiedy to przekazał swoje insygnia władzy pierwszemu demokratycznie wybranemu prezydentowi, Lechowi Wałęsie.

Powstanie RPU

We wrześniu 1939 roku Niemcy oraz Rosja dokonały agresji na Polskę. Po klęsce kampanii wrześniowej rząd zdecydował się na ewakuację, aby na obczyźnie starać się wpłynąć na losy zniszczonego państwa. Władze polskie, w tym prezydent Ignacy Mościcki oraz naczelny wódz Edward Rydz-Śmigły, przekroczyły granicę z Rumunią.

Nowy rząd został jednak utworzony we Francji. Prezydent Ignacy Mościcki na uchodźstwie przekazał urząd Władysławowi Raczkiewiczowi, który na premiera mianował generała Władysława Sikorskiego. Sikorski pełnił również funkcję naczelnego wodza Polskich Sił Zbrojnych. Rząd uzupełnili jeszcze między innymi Stanisław Stroński, August Zaleski, Adam Koc oraz Józef Haller.

Sikorski kierował rządem do 1943 roku. W tym czasie siedziba przeniosła się z Paryża do Angers, a następnie do Londynu. Rządowi udało się zawrzeć między innymi układ z 1941 roku, który dotyczył uwolnienia Polaków z sowieckich łagrów oraz utworzenia Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa.

Niestety, funkcjonowanie przerwała tragiczna śmierć Sikorskiego. Generał zginął w katastrofie lotniczej na Gibraltarze w 1943 roku. Jego następcą został Stanisław Mikołajczyk, następnie zaś Tomasz Arciszewski. Za kadencji tego drugiego doszło do konferencji w Jałcie, która ostatecznie przesądziła o mocy RPU. Po 1945 roku alianci wycofali uznanie dla rządu na uchodźstwie, przekazując je władzom komunistycznym w Warszawie. Zdecydowały o tym ustalenia z konferencji jałtańskiej, w której udział brali Stalin, Roosevelt i Churchill.

Dalsze funkcjonowanie

Od 1945 roku RPU nie miał więc realnego wpływu na sytuację w Polsce. Jego znaczenie osłabło, chociaż nadal wybierani byli kolejni prezydenci i premierzy. Siedzibą rządu pozostawał Londyn.

Ślady po działalności Polaków wciąż są widoczne w wielu historycznych miejscach stolicy Anglii. Jeśli więc jesteście pasjonatami historii, a przy okazji fascynuje was sport, możecie wybrać się na niezwykłą wyprawę do Londynu. Z jednej strony podróż szlakiem RPU, z drugiej zaś wizyta na jednym z wielu stadionów piłkarskich. Terminarz meczów Premier League sprawdzicie na bet.pl z kodem promocyjnym od STS.

Rząd Polski na uchodźstwie funkcjonował do 1990 roku. Ostatnim premierem był Edward Szczepanik, a prezydentem Ryszard Kaczorowski. Drugi z nich w grudniu 1990 roku przekazał władzę Lechowi Wałęsie, który wygrał pierwsze demokratyczne wybory prezydenckie w historii Polski. W grudniu 1991 roku ostatecznie zakończono działalność wszelkich emigracyjnych struktur władzy.